Bảo dưỡng ắc-quy ôtô

Quá nhiệt và quá nạp là hai nguyên nhân chủ yếu khiến ắc-quy hết điện sớm. Vì vậy, cần theo dõi và bảo dưỡng thường xuyên thiết bị này, đặc biệt trong mùa nóng.

Ắc-quy là một trong những thiết bị quan trọng nhất trên xe hơi, đảm niệm vai trò tích trữ điện năng, cung cấp năng lượng cho các thiết bị tiêu thụ điện (phụ tải) như máy khởi động, kích thích máy phát xoay chiều. Ắc-quy sẽ cung cấp điện năng cho các phụ tải khi máy phát điện chưa làm việc hoặc vòng tua máy chưa đạt tốc độ quy định.

Sau khi khởi động và vòng tua máy đủ lớn, các thiết bị trên ôtô sẽ sử dụng điện năng sinh ra từ máy phát. Đồng thời, ắc-quy được nạp điện để tích trữ năng lượng cho các lần khởi động sau.

Ắc-quy trên ôtô. Ảnh: Popularmechanics

Đa số ắc-quy sử dụng trên ôtô là ắc-quy chì. Chúng được chia thành các loại như ắc-quy hở (ắc-quy nước) và ắc-quy kín (hay còn gọi ắc-quy khô). Loại ắc-quy nước có thể bão dưỡng như đổ thêm nước, còn ắc-quy khô không cần bảo dưỡng và dùng một lần cho đến lúc hết điện.

Bão dưỡng để ắc-quy 'sống' lâu

*Những điều cần biết về ắc-quy ôtô

Sự quá nhiệt và quá nạp là hai nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng ắc quy chết sớm. Nhiệt độ khiến chất lỏng bay hơi, thay đổi nồng độ dung dịch, phản ứng diễn ra nhanh và gây tổn hại cho cấu trúc phía trong ắc quy. Bên cạnh đó, những thiết bị bị lỗi trong quá trình sạc như bộ điều chỉnh điện thế sẽ khiến ắc-quy bị quá nạp, làm hư các thẻ và giảm tuổi thọ. Các bề mặt thẻ (chì oxit) không chìm trong dung dịch điện phân có thể bị hư hỏng.

Ngoài ra, trời lạnh cũng khiến ắc-quy làm việc nặng nhọc hơn do dầu nhớt đặc hơn nên khi khởi động, nó cần phải có năng lượng đủ lớn để vận hành hệ thống. Trong trường hợp lâu ngày không sử dụng, bạn nên nạp định kỳ khoảng 6 tuần một lần.

Giữ phần trên ắc-quy luôn sạch là một trong những cách duy trì hoạt động bình thường của nó. Các bụi bẩn có thể trở thành chất dẫn điện, làm mất năng lượng. Hơn nữa, sự ăn mòn tích tụ lâu làm cho các mối nối bị cô lập, nên ắc-quy không thể sử dụng được.

Dấu hiệu để nhận ra nước điện phân bị rỉ là sự ăn mòn trắng khay ắc-quy và kim loại xung quanh. Trong trường hợp này bạn nên kiểm tra xem ắc-quy có bị quá nhiệt hay quá nạp hay không để bổ sung nước hoặc kiểm tra bộ phận nạp. Đồng thời, nên sử dụng hỗn hợp soda và nước ấm (45 ml soda pha trong 1 lít nước), dùng bàn chải cứng quét dung dịch soda các mặt của ắc-quy để làm sạch.

Tuy nhiên, bạn không nên quét trực tiếp lên nắp hoặc lỗ thông hơi bởi nếu nước soda rơi vào trong ắc-quy, phản ứng có thể xảy ra và làm tràn dung dịch axit ra ngoài.

Những lưu ý khi bảo dưỡng, sửa chữa ắc-quy

Không mang nhẫn, vòng, đồng hồ hoặc dây chuyền khi ở gần ở ắc-quy vì nếu chẳng may làm ngắn mạch, dòng điện cao có thể chạy qua khiến bạn bị bỏng nặng. Ngoài ra khi tháo ắc-quy, luôn luôn tháo dây cực âm hoặc cực mát trước. Nếu sau đó bạn vô tình chạm mát cực có cách điện, dây cung cấp điện hoặc dây nóng, hiện tượng ngắn mạch sẽ không diễn ra.

Trong trường hợp sạc ắc-quy, bạn cần để ở nơi thông gió tốt do hơi thoát ra trong quá trình này rất dễ nổ. Không để các nguồn lửa như tia lửa điện, thuốc lá đang cháy ở gần ắc-quy đang nạp điện bởi chúng có thể làm nổ, bắn dung dịch điện phân ra xung quanh.

a. Đẩy nổ: Một trong những biện pháp thường được áp dụng cho tình trạng này là nhờ người đẩy cho xe chuyển bánh nổ máy. Phương pháp này áp dụng cho các mẫu xe sử dụng bộ số tay.

Thao tác như sau:

- Vặn khóa đánh lửa về vị trí sẵn sàng làm việc, cài số thứ nhất cho hộp số, và sau đó đạp mạnh bàn đạp trên sàn xe.

- Nhờ người đẩy xe chuyển bánh tiến lên phía trước.

- Khi xe đã lăn bánh, hãy dậm bàn đạp nhanh và dứt khoát hơn, nhờ đó động cơ có thể nổ máy. Chú ý không nên quá lạm dụng phương pháp này bởi vì có thể làm hỏng xe hoặc gây tai nạn khi đông cơ nổ máy. Hơn nữa, bộ trung hòa khí xẻ 3 thành phần có thể bị quá nóng và gây ra nguy cơ hỏa hoạn.

b. Kích nổ: Với trường hợp xe không nổ máy do điện yếu, có thể có thêm biểu hiện là đèn báo hệ thống sạc điện bật sáng, bạn vẫn có thể khởi động lại được xe khi có sự trợ giúp. Thiết bị cần có trong tình huống này là một bộ dây câu và một nguồn điện tương ứng với ắc-quy của xe. Nguồn điện này có thể là một ắc quy dự phòng hoặc một chiếc xe với hệ thống điện làm việc bình thường.

Các bước thực hiện như sau:

- Nếu nhờ nguồn điện từ ắc quy của một xe khác thì không để hai xe chạm vào nhau. Tắt hết các đèn và trang bị phụ không cần thiết.

- Khởi động bằng ắc quy tăng cường, hãy dùng ắc quy có chất lượng tương đương hoặc tốt hơn loại đang sử dụng. Nếu cần, tháo hết những nút đậy khỏi ắc quy đã hết điện và ắc quy tăng cường và phủ một miếng vải lên những lỗ đó để giảm nguy cơ gây nổ, hạn chế chấn thương và bỏng người.

- Nếu xe cứu hộ chưa nổ máy, hãy khởi động xe và để nổ trong vài phút. Trong quá trình khởi động bằng nối điện ngoài, đạp nhẹ bàn đạp ga cho động cơ quay với tốc độ khoảng 2000 vòng/phút.

- Dùng dây câu đấu các đầu cực của xe cứu hộ vào ắc quy trên xe của bạn chú ý màu của dây phải phù hợp với màu của đầu cực ắc quy. Nối kẹp của cáp dương (màu đỏ) vào cực dương (+) của ắc quy hết điện, nối đầu kia của cáp dương (màu đỏ) đến đầu dương (+) của ắc quy xe cứu hộ. Nối kẹp của cáp âm (màu đen) với cực âm (-) của ắc quy xe cứu hộ, nối đâu kia của cáp âm (màu đen) vào điểm cố định bằng kim loại cứng không sơn trên xe có ắc quy hết điện. Khi nối cáp, để tránh tai nạn, không nên đè lên ắc quy hoặc vô tình để cho cáp điện và các kẹp tiếp xúc với bất cứ vật gì trừ điện cực thích hợp của ắc quy hay nối mát.

- Sau khi nối xong, tắt máy xe cứu hộ và thử khởi động xe hết điện theo cách thông thường. Khởi động xong, đạp nhẹ bàn đạp ga cho động cơ quay với tốc độ khoảng 2000 vòng/phút trong vài phút. Sau đó cẩn thận tháo cáp theo đúng trình tự ngược lại, cáp âm rồi đến cáp dương. Cẩn thận vứt bỏ tấm vải phủ ắc quy vì nó có thể đã bị thấm axit sunfuric.

- Nếu lần thử khởi động bằng nối điện ngoài đầu tiên không thành công, hãy kiểm tra lại các kẹp trên cáp nối xem đã chặt chưa. Nạp lại ắc quy đã hết điện bằng cáp nội ngoài trong vài phút và khởi động lại động cơ theo cách bình thường.